سه گروه شبه‌نظامی شیعی عراقی جنبش النجباء، کتائب حزب‌الله و کتائب سیدالشهدا روز یکشنبه سوم تیر ماه اعلام کردند آماده‌اند نیروهای خود را به لبنان بفرستند تا در جنگ احتمالی حزب‌الله و اسرائیل شرکت کنند.
فرمانده نیروی زمینی ارتش جمهوری اسلامی هم گفته نیروهای موسوم به جبهه مقاومت در قبال جنگ احتمالی سکوت نخواهند کرد. به نظر می‌رسد تهران فعلا تصمیم گرفته با استفاده از گروه‌های شبه‌نظامی عراقی، امکانات لازم را به لبنان بفرستد.
اما این گروه‌ها کیستند و چه نسبتی با ایران دارند؟
جنبش نجباء، گروه نیابتی یا شاخه‌ای از نیروی قدس سپاه؟
جنبش نجباء، کتائب حزب‌الله و کتائب سیدالشهدا، سه رکن از چهار رکن شورای هماهنگی گروه‌های مقاومت هستند که در عراق قدرت را در اختیار دارند. انصار الافیا رکن چهارم این شوراست.
برجسته‌ترین گروه در این بین، در حال حاضر جنبش یا حرکت نجباء است که در زمان جنگ داخلی سوریه تحت عنوان گردان‌های امام کاظم فعالیت می‌کردند. هسته مرکزی این جنبش از سال ۲۰۰۴ در بغداد شکل گرفت و در سال ۲۰۱۳ به‌طور علنی با انشعاب از گروه عصائب اهل حق اعلام موجودیت کرد.
عصائب اهل حق از این سال ترجیح داد وارد فعالیت سیاسی شود و برای به دست آوردن کرسی‌های مجلس تلاش کند.
به رغم این انشعاب که نتیجه اختلاف اکرم الکعبی، دبیرکل نجباء با قیس خزعلی، رهبر عصائب اهل حق بود، این دو گروه همچنان روابط خوبی با یکدیگر دارند.
یک منبع نزدیک به حشدالشعبی به ایران‌اینترنشنال گفت جنبش نجباء زیر نظر مستقیم قاسم سلیمانی تشکیل شد. بودجه ابتدایی این گروه ۱۰ میلیون دلار بود که حزب‌الله لبنان تامین کرد. ساختارسازی این گروه هم بر عهده لبنانی‌ها بود. سلیمانی در آن مقطع از عصائب اهل حق به دلیل روی‌گردانی از فعالیت نظامی و روی آوردن به فعالیت سیاسی، ناراحت بود و از نجباء خواست تنها بر فعالیت‌های نظامی متمرکز شود.
نجباء با حمایت مالی گسترده سپاه توانست تعداد نیروهایش را افزایش دهد. در آن دوره که هر نیروی عراقی بین ۳۰۰ تا ۴۰۰ دلار در ماه حقوق می‌گرفت، نجباء ماهانه حقوقی معادل هزار و ۴۰۰ دلار پرداخت می‌کرد. تعداد اعضای این گروه بیش از ۱۰ هزار نفر تخمین زده می‌شود.
نجباء آن‌قدر به نیروی قدس سپاه پاسداران وابسته است که حتی نمی‌توان آن را گروهی نیابتی خواند. در واقع نجباء بخشی از نیروی قدس سپاه است که ارتباط ویژه‌ای هم با علی خامنه‌ای دارد. محسن قمی، معاون بین‌الملل دفتر خامنه‌ای، رابط آن‌هاست.
مجموعه رسانه‌ای این گروه که از طرف اتحادیه رادیو و تلویزیون‌های اسلامی تامین مالی می‌شود، تشکیلات سازمانی گسترده‌ای در ایران دارد. بخش فارسی وب‌سایت نجباء و حساب‌های کاربری این گروه در شبکه‌های اجتماعی، به‌روزتر و بهتر از بخش عربی آن است. نجباء ۱۲ دفتر در تهران، قم و مشهد دارد که یکی‌شان ساختمانی هشت طبقه در جنت‌آباد تهران است.
نیروهای نجباء در پادگان پازوکی تهران و قرارگاه تیپ ۸۳ امام صادق قم، تعلیم می‌بینند.
به گفته یک منبع نزدیک سپاه پاسداران، این نهاد برای نجباء هیاتی اقتصادی تاسیس کرده که در چین و امارات متحده عربی دفتر دارند و برای سپاه نفت می‌فروشند. در واقع سپاه، بخشی از مراودات مالی‌اش را که علاقه‌ای به ثبت‌اش ندارد، از طریق نجباء انجام می‌دهد.
این منبع گفت نجباء پول نفت فروخته شده را به نیروی قدس برمی‌گرداند چون تمام هزینه‌های این گروه را سپاه می‌پردازد.
فعالیت‌های نظامی نجباء زیر نظر سپاه انجام می‌شود و نیروهای ویژه سپاه بر پرتاب موشک‌های این گروه علیه اهدافشان نظارت می‌کنند.
حمید فاضلی، رییس سابق سازمان فضایی ایران و رییس واحد ۳۴۰ نیروی قدس سپاه پاسداران، عملیات نظارت را هدایت می‌کند.
یک منبع نزدیک به حشدالشعبی به ایران‌اینترنشنال گفت که نیروی قدس سپاه برای نجباء در خاک عراق کارخانه تولید سلاح تاسیس کرده و بخش مهمی از این سلاح‌ها به لبنان فرستاده می‌شوند.
اکرم الکعبی، دبیرکل نجباء مدت‌هاست در ایران زندگی می‌کند و با کارت میثاق و پاسپورت ایرانی به عراق می‌رود. کارت میثاق، کارتی است که به افراد برجسته خط مقدم جبهه موسوم به مقاومت داده می‌شود. این کارت‌ها را گردانی به نام گردان میثاق صادر می‌کند و صاحبان کارت می‌توانند به راحتی در فرودگاه‌ها و محورهای مواصلاتی عبور و مرور کنند
به گفته منبع نزدیک به حشدالشعبی، اکرم الکعبی ۴۷ ساله، سه همسر و ۹ فرزند دارد که در دو خانه او در جنت‌آباد و شهرک دهکده المپیک زندگی می‌کنند.
او در محافل سیاسی ایران حاضر می‌شود و با بسیاری از سیاستمداران ایرانی، از ابراهیم رئیسی، رییس‌جمهوری سابق ایران گرفته تا احمد علم‌الهدی، امام جمعه مشهد و محسن رضایی، دبیر شورای عالی هماهنگی اقتصادی سران قوا دیدار کرده است.
نجباء از چهار گروه کوچک‌تر تشکیل شده است. قاسم الجبارین که مسئول حمله به فرودگاه اربیل بود. سرایا ابابیل هم در بخش پهپادی قوی‌اند و برخی از اعضایش در بلندی‌های جولان ساکنند. اصحاب کهف و سرایا اولیاء‌الدم دو جزء دیگر نجبا هستند.
اصحاب کهف قبلا متعلق به عصائب اهل حق بود و عماد مغنیه، فرمانده ارشد پیشین حزب‌الله یکی از بنیانگذارانش به شمار می‌رفت. این گروه ابتدا در انجام عملیات علیه آمریکایی‌ها با بمب‌های جاده‌ای تخصص داشت اما در سال‌های اخیر عمدتا بر فعالیت‌های اطلاعاتی و رصد اهداف متمرکز شده است.
سرایا اولیاء‌الدم هم عمدتا برای فعالیت علیه پایگاه‌های آمریکا در کشورهای حوزه خلیج فارس تاسیس شد و چند عملیات هم در دریای عمان انجام داده. این گروه که بیشتر در بصره و فاو مستقر است در حال حاضر به حوثی‌ها، شبه‌نظامیان شیعی یمنی مورد حمایت جمهوری اسلامی کمک می‌کنند.
نجبا هفت سال پیش از تشکیل سپاه آزادسازی جولان خبر داد. این گروه می‌گوید آماده است به درخواست سوریه، بلندی‌های جولان را که در اختیار اسرائیل است پس بگیرد.
پس از حمله حماس به اسرائیل در هفتم اکتبر سال گذشته و آغاز جنگ غزه، جنبش نجباء تلاش کرده به خاک اسرائیل حمله کند.
آبان ماه گذشته، این گروه مدعی شد که به بندر ایلات در اسرائیل حمله موشکی کرده است.
کتائب حزب‌الله، ریشه در سپاه بدر
گروه دومی که برای جنگ با اسرائیل اعلام آمادگی کرده، کتائب حزب‌الله است. این گروه شبه‌نظامی را که یکی از قدرتمندترین اجزای گروه‌های مقاومت اسلامی عراق است، ابومهدی مهندس در سال ۲۰۰۳ تاسیس کرد.
این گروه در ابتدا هدفش را مبارزه با حضور نیروهای آمریکایی در عراق اعلام کرد اما پس از خروج این نیروها، وارد جنگ داخلی سوریه شد و به نفع بشار اسد، دیکتاتور سوریه، جنگید.
آمریکا سال ۲۰۰۹ این گروه را تروریستی اعلام کرد.
منبع نزدیک به حشدالشعبی به ایران‌اینترنشنال گفت عقبه این گروه به سپاه بدر عراق برمی‌گردد که نیروهایش در زمان جنگ عراق علیه ایران، در جبهه ایران جنگیدند.
ابومهندس، کتائب حزب‌الله را با استفاده از گروه‌های فامیلی سپاه بدر ساخت. به همین دلیل این گروه نیازی نداشت تا حزب‌الله لبنان برایش ساختارسازی کند.
این اولین گروهی بود که جمهوری اسلامی به سوریه فرستاد تا به بشار اسد در سرکوب خیابانی مخالفانش کمک کند.
ابومهدی مهندس، بنیانگذار این گروه در حمله ۱۳ دی ماه سال ۹۸ آمریکا به خودروی حامل او و قاسم سلیمانی، فرمانده پیشین نیروی قدس سپاه پاسداران کشته شد. پس از آن، احمد حمیداوی رهبری این گروه را برعهده گرفت.
جمهوری اسلامی به کتائب حزب‌الله هم کمک مالی می‌کند اما این گروه از طریق یک گردان، فعالیت اقتصادی گسترده‌ای دارد. آنها در کشورهای اروپایی زمین می‌خرند، نفت می‌فروشند و به گفته یک منبع عراقی، حتی در ایران سهام چند پالایشگاه را خریداری کرده‌اند. این گروه از صادرات کود شیمیایی از ایران به عراق، نزدیک به ۱۰۰ میلیون دلار درآمد دارد.
بهمن ماه سال گذشته، آمریکا در حمله پهپادی، ابوباقر الساعدی، یکی از برجسته‌ترین رهبران این گروه شبه‌نظامی را کشت. پس از آن بود که رهبر این گروه احمد حمیداوی و سه برادرش، اسعد، ارقد و اخلد به ایران گریختند و حالا در این کشور زندگی می‌کنند.
پیش‌تر فاش شده بود که ابومهدی مهندس هم با همسر ایرانی‌اش در خیابان گلستان یکم خیابان پاسداران تهران زندگی می‌کرد.
کتائب حزب‌الله از زمان آغاز جنگ غزه در هفتم اکتبر سال گذشته، مدعی شده که بیش از ۱۵۰ حمله علیه نیروهای آمریکایی انجام داده است.
کتائب سیدالشهدا، پیمانکاران سلیمانی
کتائب سیدالشهدا کوچک‌ترین گروه از سه تشکل شبه‌نظامی است که برای انتقال نیروهایش به لبنان اعلام آمادگی کرده است.
این گروه در سال ۲۰۱۳ موجودیتش را اعلام کرد؛ وقتی سه عضوش در حومه دمشق کشته شدند.
کتائب سیدالشهدا بیشتر در سوریه فعال بوده و می‌گوید ۵۰۰ نیرو به این کشور اعزام کرده که عمدتا در دمشق و غوطه شرقی حضور دارند.
به گفته یک منبع نزدیک به حشد شعبی، آنها در جنگ سوریه به شکل پیمانکاری با قاسم سلیمانی همکاری می‌کردند. مثلا در ازای حفظ یک محور و پیشروی پنج کیلومتری، دو میلیون دلار می‌‌گرفتند.
این گروه اخیرا تلاش کرده با حمله به اهداف آمریکایی توجه بیشتری را به خود جلب کند.
رهبر این گروه ابوآلا الولائی، سه سال پیش، از به قدرت رسیدن رئیسی استقبال کرد و گفت پیروزی رئیسی باعث تقویت گروه‌های شبه‌نظامی مورد حمایت سپاه پاسداران می‌شود.
کتائب سیدالشهدا حدود سه هزار نیرو دارد. این گروه را هم نیروی قدس سپاه پاسداران تامین مالی می‌کند؛ اگرچه دولت عراق هم به کتائب سیدالشهدا که عضو حشدالشعبی است پول پرداخت می‌کند اما این گروه ارتباط بسیار تنگاتنگی با حزب‌الله لبنان دارد و از این گروه کمک مالی و اطلاعاتی می‌گیرد.
آمریکا، پاییز سال گذشته کتائب سیدالهشدا را گروهی تروریستی اعلام کرد.